Veel discussies en conflicten tussen contractspartijen gaan over de vraag of de opdrachtnemer of leverancier wel heeft voldaan aan de afspraken die partijen hebben gemaakt. Om dat te kunnen vaststellen, moet in de eerste plaats worden vastgesteld wat partijen hebben afgesproken. Dat is het makkelijkst als die afspraken ook op papier zijn gezet. Hoewel dit voor de hand lijkt te liggen, zie ik het op dit punt heel vaak misgaan. Partijen wisselen stapels met contracten en algemene voorwaarden uit, maar wat opdrachtnemer of leverancier nu echt gaat leveren blijkt eigenlijk niet uit die stukken. Onderdeel van de vraag wat partijen hebben afgesproken is de vraag of er sprake is van een inspanningsverbintenis of van een resultaatsverbintenis.

Inspanningsverbintenis

Een inspanningsverbintenis houdt in dat de opdrachtnemer of leverancier zijn uiterste best zal doen om de overeenkomst zo goed mogelijk na te komen en het gewenste resultaat te behalen. Als de opdrachtnemer of leverancier niet het gewenste resultaat behaalt, betekent dat echter niet dat hij de overeenkomst niet is nagekomen. Past als vaststaat dat hij zich niet voldoende heeft “ingespannen”, is er sprake van wanprestatie.

Voorbeelden

• Je spreekt met een online marketeer af dat zij voor jouw bedrijf de online marketing gaan doen, met als doel meer klanten via het internet te krijgen. Als je na een poosje tot de conclusie komt dat je niet meer klanten hebt gekregen, betekent dat niet per definitie dat de online marketeer de overeenkomst niet is nagekomen.
• Je huurt een makelaar in om je huis te verkopen. Als je huis na 6 maanden nog niet is verkocht, kun je niet stellen dat de makelaar de overeenkomst niet is nagekomen. Je kunt hem pas aansprakelijk stellen als je kunt bewijzen dat hij niet zijn best heeft gedaan om je huis te verkopen.

Resultaatsverbintenis

Een resultaatsverbintenis betekent dat de opdrachtnemer of leverancier een bepaald resultaat zal behalen. Het maakt niet uit hoeveel inspanning opdrachtnemer hiervoor moet leveren. Als het beoogde resultaat niet wordt behaald, is er sprake van wanprestatie.

Voorbeelden

• Je spreekt met een tekstschrijver af dat zij wekelijks een nieuw artikel oplevert voor op je website. Als ze een week geen artikel oplevert, is zij haar verplichtingen uit de overeenkomst niet nagekomen.
• De aannemer die je huis bouwt, heeft niet voldaan aan zijn resultaatsverbintenis als hij het huis zonder ramen oplevert.
• De afspraak met een leverancier van mondkapjes dat hij op datum x 500.000 mondkapjes zal leveren, is eveneens een resultaatsverbintenis.

Relevant

Is het relevant of je een inspanningsverbintenis of een resultaatsverbintenis hebt afgesproken? Ja. In het geval van een resultaatsverbintenis is het veel eenvoudiger om vast te stellen of opdrachtnemer zijn verplichtingen is nagekomen dan in het geval van een inspanningsverbintenis. Achteraf is het dan makkelijker om bijvoorbeeld schadevergoeding te vorderen. Aan de andere kant biedt de wetenschap of er sprake is van een inspanningsverbintenis of resultaatsverbintenis ook de mogelijkheid om jullie afspraken meer te concretiseren. Hoe beter partijen een goed beeld hebben van wat zij van elkaar verwachten, des te groter is de kans op een succesvol resultaat. En dat is uiteindelijk het doel.

Uit de rechtspraak blijkt dat de vraag of er sprake is van een resultaatsverbintenis of van een inspanningsverbintenis met enige regelmaat aan de orde is. Er zijn de nodige uitspraken over te vinden.

Zoals in het volgende geval.

Een deskundige (taxateur) is samen met twee andere deskundigen aangewezen om de Gemeente Amsterdam een advies te geven over erfpacht. De drie deskundigen zijn het niet eens geworden over de inhoud van het advies. De andere twee deskundigen hebben hun opdracht teruggegeven en geen factuur in rekening gebracht. De derde deskundige heeft zijn taxatierapporten met betrekking tot de betreffende percelen uitgebracht en de Gemeente een factuur gestuurd. De Gemeente Amsterdam is van mening dat zij de factuur niet hoeft te betalen omdat hier sprake is van een resultaatsverbintenis. De deskundigen hebben pas aanspraak op hun vergoeding als zij met zijn drieën een advies hebben uitgebracht over de hoogte van de erfpachtcanon. De kantonrechter, het Hof en de Hoge Raad vinden dat hier sprake is van een inspanningsverbintenis. De Gemeente zal dus eerst moeten aantonen dat de deskundige niet voldoende inspanning heeft geleverd om aan zijn verplichtingen te voldoen.

Hoe kan het anders?

In sommige gevallen kun je van een inspanningsverbintenis gedeeltelijk een resultaatsverbintenis maken. Als we kijken naar de online marketeer hierboven bijvoorbeeld. Een bedrijf schakelt een online marketeer vaak in om online beter zichtbaar te zijn en meer omzet te behalen uit onlineactiviteiten. Als dat doel in de overeenkomst wordt opgenomen, is er sprake van een zuivere inspanningsverbintenis. “Ik doe mijn best, meer kan ik niet doen”.

Het oordeel is anders, als er echter in de opdrachtomschrijving ook wordt opgenomen welke concrete meetbare activiteiten de online marketeer zal uitvoeren. Of wat het zichtbare resultaat zal zijn in een stijging van clicks, bezoekers of andere indicatoren. De overeenkomst wordt dan niet in zijn geheel een resultaatsverbintenis. Het gewenste resultaat is immers een hogere omzet. Maar het uitblijven van de activiteiten of deelresultaten is al een sterke indicator dat de online marketeer zich niet voldoende heeft ingespannen. En dus de overeenkomst niet (geheel) is nagekomen.

Afspraken vooraf

Ik streef ernaar om te voorkomen dat je die discussie achteraf moet gaan voeren. Het voordeel van deze afspraken vooraf vastleggen is dat beide partijen veel beter weten wat ze van elkaar mogen verwachten. Opdrachtnemer weet welke activiteiten zijn klant verwacht. De klant weet wat hij wel, maar ook wat hij niet mag verwachten. Namelijk: “ik ga mijn stinkende best doen, maar ik kan geen absolute garantie geven dat je omzet stijgt”.

Meer weten over hoe je goede afspraken kunt maken met je zakelijke partners? Laten we dan een kop koffie drinken. mijke@sandersja.nl of 06-206409650