Toestemming voor foto’s op een festival?

AVG, Privacy

Gemiddelde leestijd: 5 minuten

Enige tijd geleden was ik op een klein, beetje nat maar heel gezellig rockfestival, Under the Milky Way. Daar kwam ik bovenstaande aankondiging tegen. Ik moest er erg om lachen. Die benadering van de privacywet was ik nog niet eerder tegengekomen.

Maar ik realiseerde me ook dat er nog een hoop verwarring bestaat over hoe je de AVG moet toepassen. “Sinds de invoering van de AVG kun je eigenlijk helemaal geen foto’s meer maken”, is een uitspraak die ik geregeld hoor. Gelukkig is dat niet zo.

Hoe zit het dan wel?

Laat ik vooropstellen dat je altijd foto’s en filmmateriaal mag maken voor je eigen gebruik. Deze foto’s mag je ook in beperkte kring delen. Dat is privé en daar is de AVG niet op van toepassing. De AVG is wel van toepassing op bedrijven, stichtingen, verenigingen en de overheid. Maar ook deze partijen hebben de mogelijkheid om foto’s te maken en te publiceren van hun evenementen.

AVG

Een foto van iemand die herkenbaar in beeld is gebracht, is een persoonsgegeven. Vanaf die foto kun je iemand immers in beginsel identificeren. Om persoonsgegeven te mogen verwerken heb je een grondslag en een doel nodig. Er zijn zes grondslagen opgenomen in de AVG:

  1. De betrokken persoon geeft toestemming voor het gebruik.
  2. De gegevensverwerking is noodzakelijk voor de uitvoering van een overeenkomst.
  3. De gegevensverwerking is noodzakelijk voor het nakomen van een wettelijke verplichting.
  4. De gegevensverwerking is noodzakelijk ter bescherming van de vitale belangen, alleen voor levensbedreigende situaties.
  5. De gegevensverwerking is noodzakelijk voor de vervulling van een taak van algemeen belang of uitoefening van openbaar gezag. Dit geldt alleen voor bestuursorganen.
  6. De gegevensverwerking is noodzakelijk voor de behartiging van het gerechtvaardigde belang van de organisatie of van de derde partij aan wie zij de gegevens verstrekt.
Toestemming

Vaak wordt in dit soort situaties teruggegrepen op de grondslag toestemming. Als je maar toestemming hebt, dan kan er veel onder de AVG, is de gedachte. En dat klopt op zich. Maar hoe regel je dan de toestemming op zo’n festival. Iedere bezoeker vragen om toestemming? En hoe registreer je dan de mensen die geen toestemming hebben gegeven? Dat is praktisch gezien geen haalbare kaart.

Het lastige van de grondslag toestemming is dat je als organisatie moet kunnen bewijzen dat je toestemming hebt gekregen. En dat bewijs kun je niet leveren door te stellen dat iemand geen bezwaar heeft gemaakt. Iemand moet uitdrukkelijk ‘ja’ hebben gezegd. Je bent er niet met een ‘hij heeft geen nee gezegd’. Daarnaast heeft iemand altijd het recht om die toestemming ook weer in te trekken. Dat is een enorme administratieve last voor een organisatie, waarmee toestemming dus niet de meest praktische grondslag voor het verwerken van foto’s van een festival is.

Gerechtvaardigd belang

Een andere grondslag is gerechtvaardigd belang. Deze grondslag vereist een belangenafweging waarbij de belangen van de festivalorganisatie worden afgewogen tegen de belangen van de individuele bezoeker. Ook hier geldt dat een betrokkende altijd het recht heeft om bezwaar te maken tegen de verwerking van persoonsgegevens, maar daarvoor moet hij dan wel zelf het initiatief nemen.

Journalistieke doeleinden

Onderdelen van de AVG zijn niet van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens voor uitsluitend journalistieke doeleinden en ten behoeve van academische, artistieke of literaire uitdrukkingsvormen. Deze journalistieke doeleinden worden ruim uitgelegd. Het gaat hier om de vrijheid van meningsuiting. Er is sprake van verwerking voor journalistieke doeleinden als er informatie wordt verstrekt of meningen of ideeën worden gedeeld. Het maakt niet uit wie de informatie deelt of welk medium er wordt gebruikt. Het maakt ook niet uit of je daarmee een winstoogmerk hebt of niet.

Je hebt hier te maken met twee verschillende grondrechten. Enerzijds het grondrecht op bescherming van persoonsgegevens en anderzijds het recht op vrijheid van meningsuiting. Er bestaat geen rangorde tussen deze grondrechten. Dat betekent dat de AVG de vrijheid van meningsuiting niet in de weg mag staan, maar anderzijds mag de vrijheid van meningsuiting het recht op bescherming van persoonsgegevens ook niet in de weg staan. Ook hier heb je dus te maken met een belangenafweging. In het algemeen kun je stellen dat het belang van de verslaglegging van een evenement voorgaat op het belang van de bezoekers van een evenement. Je kunt je voorstellen dat dit anders wordt als het gaat om een foto van een bezoeker van een evenement in een compromitterende positie.

Portretrecht

Naast de AVG hebben we ook nog te maken met het portretrecht uit de Auteurswet. Ook het portretrecht is gebaseerd op een belangenafweging. Openbaarmaking van een foto mag, tenzij een redelijk belang van de geportretteerde zich daartegen verzet.

Wel handig: informeren

In beginsel hoef je niet te informeren als je de foto’s gebruikt voor journalistieke doeleinen. Ga je ze gebruiken voor de promotie van een volgend event, dan geldt de uitzondering van de AVG voor het verwerken van persoonsgegevens voor journalistieke doeleinden niet meer. Het gebruik van de foto’s kan dan vallen onder de grondslag gerechtvaardigd belang. Dat betekent wel dat je de bezoekers van het evenement moet informeren over het maken van de foto’s, het gebruik van de foto’s en de belangenafweging die je hebt gemaakt. Dit doe je in privacyverklaring en een aankondiging bij de kassa van het evenement.

Bordje: lekker laten hangen

Voor de festivalorganisatie geldt: dat bordje kan wat mij betreft blijven hangen, al is het maar omdat ik er erg om kan lachen.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Geen spam, maar af en toe een mailtje. Met informatie zoals hierboven. Niet meer dan 1x per maand. Kies jouw eigen cadeau: de preview van mijn boek ‘ICT-contracten: goed geregeld’ of de ‘Checklist succesvol samenwerken’.

Aangenaam, Mijke Sanders

Bij het opstellen van contracten komt veel meer kijken dan het recht alleen. Met een open, maar kritische blik hou ik rekening met alle relevante aspecten van de overeenkomst.

Door mijn doelgerichte aard help ik organisaties heldere contracten te krijgen. Een goed contract stimuleert een goede samenwerking. En dat is waar het, volgens mij, allemaal om draait.

Mijn specialisme is ICT-contracten. (Al is dat niet wat ik uitsluitend doe.)